۲۵ دستور پایه لینوکس برای شروع

هنگام انجام یک کار، همه ما به میانبرها نیاز داریم. میانبرها به ما کمک می‌کنند تا یک کار را با سرعت بیشتری انجام دهیم. لینوکس با دستوراتی ارائه می‌شود که یک یا دو کلمه هستند و با استفاده از آنها می‌توانید چندین عملیات را در کمترین زمان انجام دهید. به عنوان یک مبتدی، باید از  دستورات پایه لینوکس  برای انجام یک عملیات در مدت زمان کوتاه در سیستم عامل مبتنی بر لینوکس آگاه باشید .

در این مقاله، شما با برخی از دستورات پایه و اساسی لینوکس آشنا خواهید شد که مبتدیان می‌توانند برای انجام سریع کارهای خود از آنها استفاده کنند. بیایید هر یک را بررسی کنیم، اما قبل از آن ایده‌ای کوتاه در مورد لینوکس داشته باشید.

لینوکس چیست؟

لینوکس یک نرم‌افزار آزاد و متن‌باز است که بر روی سیستم عامل خود کار می‌کند. اصطلاح « لینوکس» مخفف GNU + Linux است . در ابتدا توسط لینوس توروالدز توسعه داده شد و در کنار کد منبع یونیکس ایجاد شد. در حالی که لینوکس به طور گسترده برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، کاربردهای آن برای بسیاری شناخته شده است.

John Doe

دستورات در سیستم عامل لینوکس

دستورات لینوکس ابزار هایی اساسی برای تعامل با سیستم عامل هستند و برای انجام وظایف مختلفی از جمله نمایش و ذخیره اطلاعات مورد استفاده قرار میگیرند.

سیستم عامل لینوکس ابزار های خط فرمان زیاد و متنوعی دارد که میتوان از آنها تقریبا برای همه کار استفاده کرد.

در اینجا تمام دستورات پایه لینوکس را که هر کاربر لینوکس ( برای شروع در سال 2025 ) باید بداند، قرار داده‌ایم . اینها تمام دستوراتی نیستند که باید بدانید، اما اینها دستورات پایه و رایج هستند.

۲۵ دستور کاربردی لینوکس

۱. دستور ls

دستور ls در لینوکس برای مشاهده فایل ها و فولدر های موجود در یک دایرکتوری مورد استفاده قرار میگیرد.

این دستور می‌تواند به تنهایی و بدون هیچ آرگومانی استفاده شود و خروجی آن تمام جزئیات مربوط به فایل‌ها و دایرکتوری‌های موجود در دایرکتوری فعلی را در اختیار ما قرار می‌دهد. این دستور از نظر نمایش داده‌ها در خروجی، انعطاف‌پذیری زیادی دارد. برای مشاهده خروجی، تصویر زیر را بررسی کنید.

۲. دستور pwd

دستور pwd برای نمایش دایرکتوری فعلی که ترمینال شما از آن استفاده میکند است.

در تصویر زیر میتوانید نمونه خروجی دستور pwd را مشاهده کنید.

۳. دستور mkdir

دستور mkdir برای ایجاد یک دایرکتوری جدید مورد استفاده قرار میگیرد.

به عنوان مثال قصد ایجاد یک دایرکتوری جدید با نام Takcloud را دارید کافیست دستور زیر را در ترمینال خود وارد کنید:

mkdir takcloud

۴. دستور cd

دستور cd در لینوکس برای حرکت بین دایرکتوری ها است. اگر دستور cd را بدون هیچ گزینه ای اجرا کنید به دایرکتوری خانگی خود باز میگردید.

به عنوان مثال با دستور زیر به دایرکتوری takcloud که زیر شاخه فعلی ترمینال ما است میرویم:

cd takcloud

خروجی:

۵. دستور nano

دستور nano در لینوکس (GNU nano) یک ویرایشگر متن ساده، کاربرپسند ترمینال است که در اکثر توزیع‌های لینوکس از پیش نصب شده است. ادیتور متن nano شامل تمام عملکردهای پایه‌ای است که از یک ویرایشگر، می‌توان انتظار داشت.

ایجاد و باز کردن یک فایل جدید از طریق ویرایشگر nano :

nano new_filename

پس از ویرایش جهت ذخیره تغییرات دکمه ctrl + x را بزنید و سپس حرف y و Enter تا ذخیره فایل تکمیل و از محیط ویرایشگر خارج شوید.

نمونه ایجاد و ویرایش فایل با ویرایشگر nano :

۶. دستور rmdir

دستور rmdir برای حذف دائمی یک دایرکتوری خالی مورد استفاده قرار میگیرد.

نمونه استفاده از دستور rmdir :

در اینجا ما از دستور ls برای بررسی دایرکتوری‌های موجود استفاده کردیم و از rmdir takcloud1 برای حذف دایرکتوری خالی با نام takcloud1 و دوباره از دستور ls برای مشاهده دایرکتوری‌ها پس از حذف استفاده کردیم.

7. دستور cp

دستور cp در لینوکس معادل copy & paste است.

مثال دستور cp:

cp first.txt second.txt

در اینجا ما از ls ​​برای مشاهده فایل‌ها استفاده کردیم و سپس از cp برای کپی کردن فایل first.txt به second.txt استفاده کردیم و دوباره از دستور ls برای مشاهده فایل‌های به‌روز شده استفاده کردیم.

۸. دستور mv

دستور mv برای تغییر نام فایل و انتقال یک فایل یا دایرکتوری به دایرکتوری دیگر مورد استفاده قرار میگیرد

مثال تغییر نام فایل با دستور mv :

mv first.txt second.txt

mv second.txt /home/hesam

rm first.txt

همانطور که مشاهده میکنید ابتدا از دستور ls برای مشاهده فایل ها و سپس دستور rm first.txt برای حذف فایل first.txt و دوباره از دستور ls برای مشاهده فایل ها استفاده کردیم.

۱۰. دستور uname

دستور uname برای مشاهده اطلاعات سیستم عامل مورد استفاده قرار میگیرد.

وقتی دستور uname به تنهایی و بدون هیچ آرگومانی وارد کنید فقط نام هسته سیستم عامل را نمایش خواهد داد.

نمایش همه اطلاعات سیستم:

با اضافه کردن گزینه -a به انتهای دستور uname همه اطلاعات پایه سیستم عامل به شما نمایش داده خواهد شد

uname -a

نمونه خروجی دستور uname :

همانطور که تصویر بالا مشاهده میکنید ابتدا از دستور uname به تنهایی و بدون هیچ آرگومانی استفاده کردیم که فقط نام هسته سیستم عامل را نمایش داد.

سپس از دستور uname -a استفاده کردیم که تمامی اطلاعات پایه مربوط به سیستم عامل را نمایش میدهد.

۱۱. دستور locate

دستور locate در لینوکس فایل‌ها و دایرکتوری‌ها را بر اساس نام آنها و با استفاده از یک پایگاه داده از پیش ساخته شده جستجو می‌کند و آن را به جایگزینی سریع‌تر برای دستور find تبدیل می‌کند.

نمونه دستور و خروجی locate :

locate file_name.txt

در اینجا ما از دستور locate برای پیدا کردن یک فایل با نام file_name.txt استفاده کردیم و همانطور که مشاهده میکنید این فایل را در دایرکتوری /home/hesam/takcloud پیدا کرده و آدرس دایرکتوری آن را در خروجی دستور به ما نمایش میدهد.

۱۲. دستور touch

از طریق دستور touch میتوانید یک فایل جدید در لینوکس ایجاد کنید.

نمونه دستور touch برای ایجاد یک فایل با نام new_filename : 

touch new_filename

پس از اجرای این دستور در دایرکتوری که قرار دارید یک فایل جدید با نام new_filename ایجاد خواهد شد.

۱۳. دستور cat

دستور cat یکی از ساده ترین دستورات لینوکس است که برای مشاهده محتویات متنی درون یک فایل مورد استفاده قرار میگیرد. تنها مشکل این دستور این است که تمامی متن های درون فایل را در ترمینال شما نمایش میدهد و برای مشاهده فایل های بزرگ و طولانی بهتر است از دستور جایگزین less استفاده کنید.

نمونه دستور و خروجی cat :

cat file_name

۱۴. دستور clear

دستور clear برای تمیز کردن یا پاک کردن صفحه ترمینال است

فرض کنید دستورات زیادی در ترمینال وارد کرده اید و صفحه ترمینال شما بسیار شلوغ شده است با دستور clear میتوانید صفحه ترمینال را تمیز کنید.

نمونه اجرای دستور clear در ترمینال:

محیط ترمینال بعد از اجرای دستور clear :

۱۵. دستور ps

دستور ps در لینوکس برای مشاهده فرآیند ها یا پروسس های فعال از طریق ترمینال است

۱۶. دستور man

دستور man یک دفترچه راهنمای کامل و جامع برای تمامی دستورات و ابزار های ترمینال است.

فرض کنید میخواهید راهنمای استفاده و گزینه های دستور ls را مشاهده کنید، کافیست در ترمینال این دستور را وارد کنید: man ls

خروجی دستور man ls :

۱۷. دستور grep

دستور grep در لینوکس یک جستجوگر حرفه ای برای پیدا کردن یک متن یا کد در میان فایل ها و فولدر هاست.

فرض کنید میخواهید یک تکه کد را در میان فایل ها و دایرکتوری ها پیدا کنید، اینجاست که دستور grep به کارتان می آید

 مثال دستور grep :

فرض کنید یک فایل با نام welcome.txt داریم و متن زیر در آن وجود دارد: 

Welcome to linux !

linux is a free and opensource Operating system that is mostly used by

developers and in production servers for hosting crucial components such as web

and database servers. linux has also made a name for itself in PCs.

Beginners looking to experiment with linux can get started with friendlier linux

distributions such as Ubuntu, Mint, Fedora and Elementary OS.

حال میخواهیم کلمه linux  را در فایل welcome.txt به کمک grep پیدا کنیم، دستور آن به شکل زیر است:

grep linux welcome.txt

خروجی دستور مشابه عکس زیر خواهد بود:

۱۸. دستور echo

دستور echo در لینوکس یک دستور ساده و پرکاربرد است که برای نمایش متن یا مقادیر متغیر ها در ترمینال استفاده میشود.

این دستور متن یا داده های دریافتی را به خروجی استاندارد در ترمینال تبدیل میکند.

نمونه دستور echo :

echo hello world

با وارد کردن این دستور در ترمینال در خروجی متن hello world به شما نمایش داده میشود.

این دستور معمولا در اسکریپت نویسی جهت نمایش خروجی دستورات مورد استفاده قرار میگیرد.

۱۹. دستور wget

دستور wget به شما این امکان را میدهد از طریق ترمینال دانلود فایل انجام دهید.

مثال دستور wget :

به عنوان مثال از طریق لینک wordpress.org/latest میخواهیم آخرین نسخه وردپرس را در ترمینال دانلود کنیم، کافیست دستور زیر را وارد کنیم تا پروسه دانلود شروع شود:

wget https://wordpress.org/latest

خروجی دستور wget wordpress.org/latest :

۲۰. دستور whoami

دستور whoami جهت نمایش یوزر فعلی که از طریق آن به ترمینال متصل هستید است.

خروجی دستور whoami :

همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید من الان با یوزر hesam به ترمینال متصل هستم و در خروجی نام این یوزر نمایش داده میشود.

۲۱. دستور sort

دستور sort برای مرتب سازی محتویات یک فایل و نمایش آن است.

مرتب‌سازی محتویات یک فایل به صورت عددی یا الفبایی و مرتب‌سازی اطلاعات به ترتیب صعودی یا نزولی، خوانایی را بهبود می‌بخشد.

نمونه استفاده از دستور sort :

یک فایل با نام file.txt ایجاد کردیم و ۴ خط با اعداد نامرتب در آن قرار دادیم، همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید در ابتدا با دستور cat محتویات فایل را نمایش دادیم که به همان شکلی که در فایل نامرتب است نمایش داده میشود، سپس با دستور sort آن ها را مرتب کردیم اگر به تصویر بالا دقت فرمایید در دستور دوم که با دستور sort انجام شده شماره خط ها را مرتب کرده و نمایش داده است.

۲۲. دستور cal

دستور cal لینوکس برای مشاهده تقویم در محیط ترمینال است.

نمونه دستور cal :

cal

با وارد کردن دستور بالا تقویم ماه میلادی که در آن هستیم نمایش داده خواهد شد.

اگر میخواهید تقویم یک سال را مشاهده کنید کافیست دستور cal را به شکل زیر وارد کنید:

cal 2025

با وارد کردن دستور بالا تقویم میلادی سال ۲۰۲۵ در محیط ترمینال به شما نمایش داده میشود.

اگر نیاز دارید تقویم یک ماه خاص را مشاهده کنید کافیست دستور cal را به شکل زیر وارد کنید:

cal january 2025

۲۳. دستور whereis

دستور whereis برای یافتن مکان فایل های یک دستور است.

مثلا میخواهید ببینید فایل های دستور ls در کجا قرار دارد، کافیست دستور زیر را وارد کنید :‌

whereis ls

 

۲۴. دستور df -h

دستور df -h برای مشاهده فضای مصرفی دیسک در لینوکس است.

نمونه خروجی دستور df -h :

۲۵. دستور wc

دستور wc در لینوکس با استفاده از مجموعه‌ای از گزینه‌ها، تعداد کلمات، کاراکترها، خطوط و غیره را نشان می‌دهد.

wc -w file.txt